De energiebranche staat nooit stil. Door de groeiende vraag naar elektriciteit en flinke uitdagingen rondom netcapaciteit is het cruciaal om het elektriciteitsnet zo efficiënt mogelijk te gebruiken. Eén van de maatregelen die recentelijk door de ACM is aangekondigd, speelt hier slim op in: het codebesluit over niet gebruikte transportrechten, ook wel ‘Gebruik op tijd of raak het kwijt’ (GOTORK) genoemd. GOTORK kan grote gevolgen hebben voor bedrijven met een aansluiting op het elektriciteitsnet. Lees daarom snel verder om te ontdekken wat dit voor jou betekent.
Wat is GOTORK?
Veel bedrijven hebben met hun netbeheerder afspraken gemaakt over hoeveel elektriciteit ze mogen afnemen, het zogenaamde gecontracteerd transportvermogen (GTV). Tot voor kort was het geen probleem als je niet alle transportcapaciteit gebruikte. Door de groeiende druk op het elektriciteitsnet, vooral in sommige regio’s, gaat dat nu veranderen.
De ACM heeft op 18 april 2024 namelijk een nieuwe maatregel aangekondigd. Als je je gecontracteerde capaciteit niet binnen een redelijke termijn benut, kan jouw netbeheerder het gecontracteerde vermogen verminderen. De boodschap van de GOTORK-regeling is duidelijk: gebruik de capaciteit die je hebt vastgelegd of loop het risico dat je die kwijt raakt. Met name in gebieden waar het net al overbelast is, kan dit serieuze gevolgen hebben voor bedrijven die afhankelijk zijn van stabiele energievoorziening voor bedrijfsprocessen.
Waar geldt GOTORK?
De GOTORK-regeling geldt alleen in gebieden met netcongestie. Dit zijn regio’s waar de vraag naar transportcapaciteit groter is dan hetgeen het net aankan. De netbeheerder bepaalt zelf of een gebied congestie kent en zal dit vooraf aankondigen, bijvoorbeeld op hun website.
Als jouw bedrijf in een regio valt waar voldoende capaciteit is, hoef je niet direct te maken te krijgen met deze maatregel. Wees je er echter wel van bewust dat de landelijke druk op het net toeneemt. Op termijn kan de GOTORK-regeling ook voor jouw regio relevant worden.
GOTORK voorwaarden
De GOTORK-regeling biedt netbeheerders de mogelijkheid – maar niet de verplichting – om het gecontracteerd vermogen te verlagen. Om tot verlaging over te kunnen gaan, gelden drie toepassingsvoorwaarden:
- Netcongestie: GOTORK geldt alleen in gebieden die zijn aangeduid als congestieregio én vooraf zijn aangekondigd door de netbeheerder;
- Onbenut vermogen: GOTORK is alleen mogelijk als er sprake is van een bepaalde hoeveelheid onbenut transportvermogen. Dat geldt als er in de voorgaande 12 maanden ten minste de helft van het beschikbare vermogen onbenut blijft of wanneer het onbenutte vermogen een bepaalde drempelwaarde overschrijdt. In geval van midden- en hoospanning met een spanningsniveau tot 110 kV is deze waarde 1 MW. Voor hoospanning > 110 kV is dat 10 MW;
- Termijnen: pas wanneer je je gecontracteerde vermogen langer dan een jaar niet gebruikt, kan de netbeheerder overgaan tot verlaging. Dit kan worden uitgesteld als je kunt aantonen dat je meer tijd nodig hebt, bijvoorbeeld door vertragingen in uitbreidingsplannen.
Zijn er uitzonderingen?
Gelukkig zijn er een paar belangrijke uitzonderingen op deze maatregel. Heb je bijvoorbeeld al afspraken gemaakt in het kader van congestiemanagement? Dan hoef je je geen zorgen te maken. Bij congestiemanagement help je de netbeheerder door tijdelijk minder elektriciteit af te nemen in ruil voor een vergoeding. Deze afspraken zorgen ervoor dat je niet dubbel ‘gestraft’ wordt voor het verminderen van je capaciteit.
Daarnaast kan GOTORK niet worden ingezet op vermogen dat onderdeel uitmaakt van een groepstransportovereenkomst (Groeps-TO). In een groeps-TO spreken meerdere aangeslotenen gezamenlijk met de netbeheerder af hoeveel transportcapaciteit zij verbruiken en verdelen zij de capaciteit vervolgens onderling. De groeps-TO is nog niet wettelijk geregeld. De verwachting is dat daarvoor in de komende maanden een codevoorstel wordt gepubliceerd.
Wat betekent dit voor jou?
Het ACM codebesluit van 18 april jl. is er vooral op gericht om de bestaande netcapaciteit beter te benutten. Hierdoor ontstaat er meer ruimte voor nieuwe bedrijven om zich aan te sluiten en kunnen knelpunten in het net worden verlicht. Voor jou als aangeslotene betekent dit dat je scherp moet kijken naar je energiebehoefte. Gebruik je daadwerkelijk al je gecontracteerde capaciteit? En zo niet, kun je binnen een redelijke termijn naar dat gebruik toewerken?
Kom in actie
De boodschap is dus helder: gebruik je gecontracteerde vermogen op tijd of raak het kwijt. GOTORK biedt netbeheerders de mogelijkheid om transportcapaciteit efficiënter te verdelen om zo congestieproblemen aan te pakken. Door slim te anticiperen en schakelen, kun jij ervoor zorgen dat jouw bedrijf voorbereid is op de veranderingen in het energielandschap.
Weet jij zeker dat je op dit moment niet alle capaciteit benut? Dan raden we je aan om tijdig met je netbeheerder in gesprek te gaan. Misschien zijn er onvoorziene omstandigheden, zoals vertragingen bij vergunningen of uitlopende projecten. In dat geval kun je met jouw netbeheerder afspreken om GOTORK uit te stellen. Maar wees voorbereid: de druk op het net zal in de komende jaren alleen maar toenemen. Het is dus slim om nu al te kijken hoe je je energieverbruik optimaal kunt inzetten.
Wil je weten wat deze nieuwe regels precies voor jouw situatie betekenen? Of heb je hulp nodig bij het maken van de juiste keuzes voor je energiebeheer? Neem gerust contact met ons op. We helpen je graag op weg!